ต้นจำปูน ปลูกในบ้าน ประโยชน์ สรรพคุณ บำรุงกำลัง วิธีปลูกให้ออกดอกดก ลักษณะ?
จำปูน
ชื่อไทยของพรรณไม้ชนิดนี้ มีชื่อทางการ ว่า "จำปูน" ซึ่งอ้างอิงตามข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย โดย เต็ม สมิตินันทน์ (ฉบับแก้ไขปรับปรุง พ.ศ. 2557)
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
ต้นจำปูน มีถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์ พบที่คาบสมุทรมลายู บอร์เนียว และชวา ในไทยพบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ที่จันทบุรี ตราด และภาคใต้ตั้งแต่สุราษฎร์ธานีลงไป
ถิ่นที่อยู่อาศัย พบขึ้นตามป่าดิบชื้นที่มีร่มรำไรและความชื้นสูง ขึ้นตามริมน้ำ ในป่าดงดิบชื้น ความสูงระดับต่ำ ๆ ที่ระดับความสูงไม่เกิน 300 ม.
นิยมปลูกเป็นไม้ประดับในกระถาง หรือในพื้นที่บริเวณอาคารบ้านเรือน เนื่องจากมีดอกอวบหนาสีเขียวสลับขาวดูสวยงามแปลกตา และยังส่งกลิ่นหอมชื่นใจในยามเช้าและเย็นด้วย ส่วนยอดอ่อนสามารถนำมารับประทานเป็นผักได้ ดอกจำปูนยังสามารถนำไปทำเป็นเครื่องหอมชนิดต่างๆ ได้เช่นเดียวกับไม้ดอกหอมชนิดอื่นๆ
ข้อมูล ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ จำปูน
ต้นจำปูน มีลักษณะเป็น ไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูง 2–5 ม. ตามกิ่งอ่อนและใบเกลี้ยง เปลือกต้นเรียบสีเทาคล้ำ
ใบจำปูน ใบเดี่ยว เรียงสลับ ใบรูปรีหรือรูปขอบขนาน ยาว 10–20 ซม. ก้านใบยาว 0.5–1 ซม. ปลายแหลม โคนมน ขอบใบเรียบ แผ่นใบค่อนข้างหนา ผิวใบด้านบนเกลี้ยง สีเขียว เข้มเป็นมัน ด้านล่างมีสีซีด เส้นแขนงใบด้านบนแผ่นใบมักเป็นรอยกด
ดอกจำปูน ดอกเดี่ยว ออกตามกิ่งตรงข้ามใบและปลายกิ่ง แต่ละช่อมีได้ถึง 4 ดอก ก้านดอกยาวประมาณ 1 ซม. ใบประดับ 1 คู่ กลีบเลี้ยงรูปรี ยาวประมาณ 7 มม. ขอบบาง
ดอกจำปูน ดอกสีขาวนวล หรือ ดอกสีขาวอมเขียว หนา กลีบดอกหนาแข็ง มี6 กลีบ เรียงเป็น 2 ชั้น ๆ ละ 3 กลีบ โคนกลีบสีเขียว กลีบวงนอกรูปไข่ ยาว 1.8–2 ซม. เนื้อหนามาก มีก้านกลีบสั้น ๆ กลีบวงในรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ยาวประมาณ 1.5 ซม.
เกสรเพศผู้ยาวประมาณ 4 มม. อันที่เป็นหมันอยู่ด้านใน ยาวประมาณ 6 มม. ก้านชูอับเรณูสั้น มี 8–9 คาร์เพล เป็นเหลี่ยม ยาวประมาณ 3 มม. รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มีกลิ่นหอมเย็นคล้ายดอกนมแมว มีกลิ่นหอมแรง
ผลจำปูน ผลออกเป็นกลุ่ม โคนผลเรียว ปลายโตคล้ายรูปกระบอง หรือผลรูปลูกตุ้ม ยาว 2–4 ซม. มีก้านสั้น ๆ ติด 1–10 ผล/กลุ่ม เมล็ดจำปูน เมล็ดสีดำ เมล็ดแบน เว้า ยาวประมาณ 2 ซม.
วิธีปลูก ดูแล ต้นจำปูน ปลูกในบ้าน
จำปูนเป็นพันธุ์ไม้หอมที่มีการเจริญเติบโตค่อนข้างช้าในปีแรกของการปลูก และจะเร็วขึ้นในปีถัดไป เป็นพืชที่ต้องการความชื้นสูง ชอบแสงแดดแบบรำไร ต้องการน้ำในปริมาณที่มากพอสมควร สามารถปลูกเลี้ยงได้ทั้งในกระถางและปลูกลงดินกลางแจ้ง ขึ้นได้ในดินแทบทุกชนิดที่มีความอุดมสมบูรณ์ และระบายน้ำได้ดี
การขยายพันธุ์ จำปูน
การขยายพันธุ์จำปูน ทำได้ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด หรือตอนกิ่ง แต่การเพาะด้วยเมล็ดจะได้ผลดีกว่า การงอกของเมล็ดจะใช้เวลาประมาณ 1 เดือน เมล็ดจำปูนจะสูญเสียการงอกได้รวดเร็วมาก ดังนั้น ควรทำการเพาะทันทีหลังจากที่เก็บมาจากต้น
สรรพคุณ จำปูน
ตำรับ ยาบำรุงกำลัง ช่วยบำรุงกำลัง
ชื่อวิทยาศาสตร์, ชื่อสามัญ ภาษาอังกฤษ, ชื่อพ้อง
- จำปูน ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Anaxagorea javanica Blume
- อยู่ในวงศ์ Annonaceae
- มีชื่อสามัญ ภาษาอังกฤษ ว่า Twin-seed
-
ชื่อพ้อง (Synonyms) :
- Fissistigma fuscum (Craib) R.E.Fr.
- Melodorum fuscum Craib
- Mitrephora crassipetala Ridl.
- Uvaria clavata Walp.
จำปูน พันธุ์ต่าง ๆ
จำปูนชนิดนี้ ยังสามารถแยกย่อยได้เป็นพันธุ์ "จำปูนเบตง" Anaxagorea javanica var. tripetala Corner กลีบดอกมี 3 กลีบ