หนอนกระทู้หอม ลักษณะ วงจรชีวิต การป้องกัน วิธีใช้สารกำจัด?

หนอนกระทู้หอม (Beet armyworm) ชื่อวิทยาศาสตร์ Spodoptera exigua (Hubner) วงศ์ Noctuidae อันดับ Lepidoptera ศัตรูทำลายพืชผัก ไม้ผล พืชไร่ และไม้ดอก เช่น ผักคะน้า กะหล่ำปลี กะหล่ำดอก ผักกาด หอมแดง พริก กุหลาบ กล้วยไม้ เป็นต้น

หนอนกระทู้หอม (Beet armyworm)

• ชื่อวิทยาศาสตร์ Spodoptera exigua (Hubner)
• วงศ์ Noctuidae
• อันดับ Lepidoptera
• ชื่อสามัญ ภาษาอังกฤษ: Beet armyworm

ลักษณะการทําลายพืชผัก

Photo by Michasia Dowdy

หนอนกระทู้หอม เป็นแมลงศัตรูที่สําคัญอีกชนิดหนึ่งก่อให้เกิดความเสียหายกับผักตระกูล กะหล่ำทุกชนิดทั่วประเทศไทยโดยเฉพาะตามแหล่งปลูกการค้า ก่อให้เกิดความเสียหายต่อผู้ปลูกผักอย่างมาก ทั้งนี้เกษตรกรไม่สามารถป้องกันกําจัดหนอนชนิดนี้ได้  เนื่องจากหนอนสร้างความต้านทานต่อสารกำจัดแมลงหลายชนิด และมีพฤติกรรมชอบหลบซ่อนตัว

รายละเอียดเพิ่มเติม

การระบาดหนอนกระทู้หอม จะรุนแรงมากในช่วงฤดูร้อน โดยหนอนเมื่อฟักออกจากไข่จะกัดกินผิวใบบริเวณส่วนต่างๆ ของพืชเป็นกลุ่ม และความเสียหายรุนแรงในระยะหนอนวัย 3 ซึ่งจะแยกย้ายกัดกินทุกส่วนของพืช หากปริมาณหนอนมากความเสียหายจะรุนแรง ผลผลิตจะเสียหายและคุณภาพไม่เป็นที่ต้องการของตลาด

รูปร่างลักษณะหนอนกระทู้หอม และวงจรชีวิต

ตัวเต็มวัยเพศเมียจะวางไข่ในตอนหัวค่ำ (ช่วงเวลา 18.00-20.00 น.) ใต้ใบพืชเป็นกลุ่มเล็กๆ มีจํานวนไข่ 20-80 ฟองขึ้นไป แต่โดยเฉลี่ยอยู่ในระหว่าง 20 กว่าฟอง กลุ่มไข่ปกคลุมด้วยขนสีขาว ระยะไข่ประมาณ 2-3 วัน หากอุณหภูมิความชื้นสูงไข่จะฟักตัวเร็วขึ้น ตัวเต็มวัยเพศเมีย 1 ตัว สามารถวางไข่ได้มากกว่า 200 ฟอง ไข่เมื่อฟักเป็นหนอนระยะแรกจะอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม แทะกินผิวใบด้านล่าง และจะอยู่รวมกันจนกระทั่งระยะหนอนวัย 3 เป็นระยะที่เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงทางสีสัน เช่น สีเขียวอ่อน เทา เทาปนดํา น้ำตาลอ่อน น้ำตาลดํา เป็นต้น

หากสังเกตหนอนกระทู้หอม ด้านข้างจะมีแถบสีขาวข้างละแถบพาดยาวจากส่วนอกถึงปลายสุดของลําตัว หนอนวัย 3 เป็นระยะที่แยกกันอยู่เพราะตัวโตขึ้น ระยะหนอนมีการเจริญเติบโต 6 ระยะ ใช้เวลาตลอดการเจริญเติบโต 14-17 วัน และหนอน ระยะสุดท้ายมีขนาด 2.5 ซม. ก็จะเริ่มหาทางเข้าใต้ผิวดินหรือบริเวณโคนต้นพืชเพื่อเข้าดักแด้ดักแด้มีสีน้ำตาลเข้ม ยาวประมาณ 1.5 ซม. ระยะดักแด้5-7 วัน ก็จะเป็นตัวเต็มวัย อาศัยอยู่ตามใต้ใบผัก

ทั้งนี้ตัวเต็มวัยเป็นผีเสื้อกลางคืนขนาดกลางสีน้ำตาลแก่ปนเทา กางปีกกว้าง 2-2.5 ซม. ลักษณะเด่นคือ มีจุดสีน้ำตาลอ่อน 2 จุดตรงกลางปีกคู่หน้า ตัวเต็มวัยมีอายุเฉลี่ย 4-10 วัน วงจรชีวิตหนอนกระทู้หอมเฉลี่ย 30-35วัน หรือโดยเฉลี่ยมี10-12ชั่วอายุขัยต่อปี

พืชอาหาร หนอนกระทู้หอม

ผักตระกูลกะหล่ำทุกชนิด เช่น ผักคะน้า กะหล่ำปลี กะหล่ำดอก ผักกาดขาวปลี ผักกาดเขียวปลี ผักกาดหัว เป็นต้น นอกจากนี้ยังทําลายพืชผักชนิดอื่นๆ ไม้ผล พืชไร่ และไม้ดอก ได้แก่ หอมแดง หอมหัวใหญ่ หน่อไม้ฝรั่ง กระเจี๊ยบเขียว พริก องุ่น ข้าวโพด ถั่วเหลือง กุหลาบ ดาวเรือง และกล้วยไม้เป็นต้น

ศัตรูธรรมชาติ หนอนกระทู้หอม

แมลงศัตรูธรรมชาติที่พบเข้าทําลายหนอนกระทู้หอมได้แก่ แมลงเบียน เช่น แตนเบียนหนอน Microplitis manilae Ashmead แตนเบียนหนอน Charops sp. แตนเบียนหนอน Trathala sp. แตนเบียนหนอน Chelonus sp. แตนเบียนหนอน Apanteles sp. และ แมลงวัน Peribaea orbata (Wiedemann) แมลงห้ำ เช่น มวนพิฆาต Eocanthecona furcellata (Woff)

การป้องกันกําจัด หนอนกระทู้หอม

1. การใช้วิธีเขตกรรม

เช่น การไถพรวนดินตากแดด เพื่อกำจัดดักแด้หนอนกระทู้หอมที่อยู่ในดิน การทําลายซากพืชอาหาร เพื่อลดแหล่งอาหารในการขยายพันธุ์อย่างต่อเนื่อง ทําให้ช่วยลดการระบาดของหนอนกระทู้หอมในการปลูกผักครั้งต่อไป

2. การใช้วิธีกล

เช่น เก็บกลุ่มไข่และหนอนทําลายจะช่วยลดการระบาดลงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

3. การใช้โรงเรือนตาข่ายไนล่อน หรือการปลูกผักกางมุ้ง

โดยการปลูกผักในโรงเรือนที่คลุมด้วยตาข่ายไนล่อนขนาด 16 mesh สามารถป้องกันการเข้าทําลายของหนอนกระทู้หอมได้อย่างมีประสิทธิภาพ 100เปอร์เซ็นต์

4. การใช้สารจุลินทรีย์กำจัดแมลง (microbial insecticides) ได้แก่

• การใช้เชื้อแบคทีเรีย (บาซิลลัส ทูริงเยนซิส) ที่มีจําหน่ายเป็นการค้า ได้แก่ Bacillus thuringiensis subsp. aizawai เช่น เซนทารีและ ฟลอร์แบค ดับบลิวดีจี เป็นต้น Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki เช่น เดลฟิน และ แบคโทสปิน เอ็ชพี เป็นต้น
• การใช้เชื้อไวรัส (นิวเคลียร์โพลีฮีโครซิสไวรัส) หนอนกระทู้หอม เช่น DOA BIO V1 (กรมวิชาการเกษตร) เป็นต้น
• การใช้เชื้อจุลินทรีย์ที่แนะนำให้ใช้ในการป้องกันกำจัด คือไวรัส (NPV)ของหนอนกระทู้หอม อัตรา 30 มล./น้ำ 20 ลิตร ผสมสารจับใบในอัตราตามฉลาก พ่นในช่วงเวลาเย็น ทุก 5 วันครั้ง เมื่อพบหนอนกระทู้หอมระบาด การป้องกันกำจัดโดยการใช้เชื้อไวรัส NPV เป็นวิธีการป้องกันกำจัดได้ดีที่สุดวิธีหนึ่ง

5. การใช้สารกำจัดแมลงที่มีประสิทธิภาพ ในการป้องกันกําจัดหนอนกระทู้หอม

• สารสกัดสะเดาอัตรา100 มล./น้ำ20 ลิตร
• สารกำจัดแมลง เช่น คลอร์ฟูอาซูรอน (อาทาบรอน 5 %เอสซี) อัตรา 20-40 มล./ น้ำ 20 ลิตร พ่นสลับกับเชื้อจุลินทรีย์หรือ สารสกัดสะเดา

อ้างอิง: เอกสารวิชาการ แมลงศัตรูผัก เห็ด และไม้ดอก กลุ่มบริหารศัตรูพืช / กลุ่มกีฏและสัตววิทยา สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร พ.ศ.2554

รายละเอียดเพิ่มเติม