ต้นทุเรียน 'ทองบางสะพาน' พันธุ์เนื้อสีเหลืองเข้ม คล้ายทองคำ ลักษณะ ประโยชน์?
ในอำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีทุเรียนพันธุ์พื้นบ้าน พันธุ์ที่มีศักยภาพ สามารถผลักดันให้เป็นพืชสร้างรายได้ให้เกษตรกรในจังหวัด
โดยในปี พ.ศ. 2561 ได้ร่วมมือกับสำนักคุ้มครองพันธุ์พืช กรมวิชาการเกษตร สนับสนุนให้ นายธวัชชัย เทศรำลึก เกษตรกรเจ้าของพันธุ์ นำทุเรียนพันธุ์ทองบางสะพานมาขึ้นทะเบียนพันธุ์พืชตามพระราชบัญญัติพันธุ์พืช พ.ศ. 2518 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ในปี พ.ศ. 2561
ทุเรียน พันธุ์ 'ทองบางสะพาน'
ทุเรียนพันธุ์ทองบางสะพาน ได้จากการคัดเลือกพันธุ์ในพื้นที่ของสวนมีตังค์อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยมีนายธวัชชัย เทศรำลึก เป็นผู้ดูแลสวน ในปี พ.ศ. 2526 นายสมัย เทศรำลึก ได้นำกิ่งพันธุ์ทุเรียนพันธุ์หมอนทองจากจังหวัดนนทบุรีมาปลูกภายในสวน
แต่ปลูกไประยะหนึ่งยอดของต้นทุเรียนหักลง ต้นตอทุเรียนซึ่งเกิดจากการเพาะเมล็ดทุเรียนไม่ทราบพันธุ์ จึงแตกยอดใหม่ขึ้นมา เจ้าของสวนจึงปล่อยให้ต้นเจริญเติบโตจนกระทั่งออกดอกและติดผล ในปี พ.ศ. 2533
ลักษณะเด่น ทุเรียนทองบางสะพาน
นายธวัชชัย เทศรำลึก พบว่าเนื้อของทุเรียนพันธุ์นี้ มีความแตกต่างจากพันธุ์อื่น คือ เนื้อละเอียด เหนียวไม่เละง่าย สีเหลืองเข้มคล้ายทองคำ มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว รสชาติมันอมหวาน น้ำหนักผลเฉลี่ย 2.0 – 5.4 กิโลกรัม จากนั้นติดตามความคงตัวของลักษณะประจำพันธุ์เป็นเวลา 25 ปี จึงได้ตั้งชื่อพันธุ์ว่า “ทองบางสะพาน”
ต่อมาในเดือนกันยายนปี พ.ศ. 2561 นายธวัชชัย เทศรำลึก ได้ติดต่อมายังสำนักคุ้มครองพันธุ์พืช กรมวิชาการเกษตร เพื่อนำทุเรียนพันธุ์ทองบางสะพานมายื่นคำขอให้ออกหนังสือรับรองขึ้นทะเบียนพันธุ์พืช ตามพระราชบัญญัติพันธุ์พืช พ.ศ. 2518 และที่แก้ไขเพิ่มเติม
เจ้าหน้าที่สำนักคุ้มครองพันธุ์พืชได้ตรวจสอบข้อมูลลักษณะประจำพันธุ์ของทุเรียนพันธุ์ทองบางสะพานเบื้องต้น พร้อมทั้งเอกสารหลักฐาน พบว่าถูกต้องครบถ้วน
จากนั้นเจ้าหน้าที่สำนักคุ้มครองพันธุ์พืชได้จัดทำ ประกาศโฆษณาคำขอให้ออกหนังสือรับรองพันธุ์พืช ขึ้นทะเบียนของทุเรียนพันธุ์ทองบางสะพาน เพื่อประกาศ ณ กรมวิชาการเกษตร และในเผยแพร่ในเว็บไซต์ของกรมวิชาการเกษตร เป็นเวลา 30 วัน
เมื่อไม่มีผู้ทักท้วง สำนักคุ้มครองพันธุ์พืช กรมวิชาการเกษตร จึงดำเนินการออกหนังสือรับรองพันธุ์พืชขึ้นทะเบียน ให้กับนายธวัชชัย เทศรำลึก ผู้ยื่นคำขอฯ โดยหนังสือรับรองพันธุ์พืชขึ้นทะเบียนของทุเรียนพันธุ์ทองบางสะพานเลขที่ 1312/2561 ออกเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม พ.ศ. 2561
ลักษณะประจำพันธุ์ของ ทุเรียน 'ทองบางสะพาน'
ทุเรียนพันธุ์ทองบางสะพาน มีชื่อวิทยาศาสตร์ Durio zibethinus 'Thong Bang Saphan'
ลักษณะราก ต้นแม่ที่ได้จากการเพาะเมล็ดมีระบบรากแก้ว
ลักษณะทรงต้น มีทรงพุ่มเป็นรูปสามเหลี่ยม ยอดแหลม กิ่งก้าน ทำมุมเกือบตั้งฉากกับลำต้น
ลักษณะใบ เป็นใบเดี่ยว เรียง เวียนสลับ รูปขอบขนาน กว้างประมาณ 5.7 เซนติเมตร ยาวประมาณ 16.1 เซนติเมตร ปลายใบเรียวแหลม โคนใบ มนขอบใบเรียบ สีเขียวเป็นมัน ก้านใบยาวประมาณ 1.9 เซนติเมตร เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.25 เซนติเมตร
ลักษณะดอก ช่อดอกแบบช่อเชิงหลั่น (Corymb) ดอก ออกตามลำต้นและกิ่ง ดอกตูมรูปไข่ ปลายดอกแหลม กลีบดอกสีขาวอมเหลือง เกสรเพศผู้จำนวนมาก
ลักษณะผล ผลเดี่ยว รูปไข่ ผลกว้างประมาณ 17.4 เซนติเมตร ผลยาว ประมาณ 21.8 เซนติเมตร ฐานผลกลม ปุ่มลงเล็กน้อย ปลายผลค่อนข้างมน มี 5 พู ร่องลึกปานกลาง เปลือก สีเขียวอมเทาอ่อน เปลือกหนาประมาณ 1.3 เซนติเมตร หนามค่อนข้างสั้น และหนาแน่นปานกลาง หนามแบบ นูนปลายแหลมบริเวณกลางหู และแบบแหลมบริเวณร่อง
ก้านผลขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 5.8 เซนติเมตร รอยต่อขั้วผลนูนน้อย เนื้อ ละเอียดพอควร สีเหลืองเข้ม หนาประมาณ 1.0 – 2.2 - เซนติเมตร มีกลิ่นอ่อน
ลักษณะเมล็ด เมล็ดรูปรี กว้าง ประมาณ 4.8 เซนติเมตร ยาวประมาณ 9.8 เซนติเมตร หนาประมาณ 1.8 เซนติเมตร เมล็ดสีน้ำตาลเข้ม เมล็ด ลีบประมาณ 50 เปอร์เซ็นต์
การนำไปใช้ประโยชน์
คณะเจ้าหน้าที่จากสำนักคุ้มครองพันธุ์พืช ลงพื้นที่ สำรวจเก็บข้อมูล และสัมภาษณ์นายธวัชชัย เทศรำลึก เจ้าของสวนมีตังค์ และนายเกียง กิตติพงศ์ธน นายก องค์การบริหารส่วนตำบลกำเนิดนพคุณ ณ สวนมีตังค์ อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
โดยคุณธวัชชัย ได้ให้ข้อมูลว่า ทุเรียนพันธุ์ทองบางสะพาน ได้รับการขึ้นทะเบียนพันธุ์พืชกับทางกรมวิชาการเกษตรเมื่อเดือน ตุลาคม 2561 ทำให้เกิดความภาคภูมิใจกับตนเองและครอบครัวที่เป็นผู้คัดเลือกทุเรียนพันธุ์ดังกล่าวจนสำเร็จ
ขณะนี้ทางสวนมีตังค์ได้ทำการขยายพันธุ์ทุเรียน พันธุ์ทองบางสะพานในสวนเพิ่มเติมจำนวน 100 ต้น อายุต้นขณะนี้ประมาณ 1 ปี และได้ขยายกิ่งพันธุ์ทุเรียน เพื่อจำหน่ายในราคาต้นละ 400 บาท มียอดจำหน่าย กิ่งพันธุ์ประมาณ 800 ต้น
มีผู้สนใจจากจังหวัดต่าง ๆ มา ขอซื้อกิ่งพันธุ์ไปปลูกต่อในพื้นที่ ได้แก่ ในพื้นที่จังหวัด ระยอง จังหวัดจันทบุรี จังหวัดกาญจนบุรี จังหวัดขอนแก่น และที่อำเภอเบตง จังหวัดยะลา เนื่องจากทุเรียนพันธุ์ ดังกล่าวได้รับความนิยมจากประเทศเพื่อนบ้านคือประเทศ มาเลเซียเป็นอย่างมาก
ในส่วนของราคาขายทุเรียนผลสุก ราคากิโลกรัมละ 500 บาท ส่วนทุเรียนคัดเกรดพิเศษที่มี 4 - 5 พูต่อผล น้ำหนักผลประมาณ 4 – 5 กิโลกรัม ราคาจําหน่าย ผลละ 5,000 บาท
นอกจากนี้ เจ้าหน้าที่สำนักคุ้มครองพันธุ์พืชได้มีโอกาส สัมภาษณ์ นายเกียง กิตติพงศ์ธน นายกองค์การบริหารส่วนตำบล กำเนิดนพคุณ โดยนายเกียง ได้ให้ข้อมูลว่า อบต. กำเนิดนพคุณ มีโครงการส่งเสริมและสนับสนุนให้สวนมีตังค์เป็นแปลงตัวอย่าง ทางด้านการเกษตร สำหรับศึกษาดูงานแปลงปลูกทุเรียนที่สร้าง มูลค่าเพิ่มให้กับชุมชนและท้องถิ่น และในอนาคตอันใกล้นี้ ทาง อบต. จะร่วมกับสวนมีตังค์ จัดทำโครงการประมูลทุเรียนพันธุ์ ทองบางสะพาน เพื่อมอบรายได้เป็นสาธารณประโยชน์ให้กับทาง โรงพยาบาลบางสะพานต่อไป
ทุเรียนพันธุ์ทองบางสะพานจะออกผลผลิตให้ได้ รับประทานกันในช่วงกลางเดือนพฤษภาคมถึงช่วงปลายเดือน สิงหาคม ของทุก ๆ ปี ท่านใดสนใจสามารถติดต่อ คุณธวัชชัย เทศรำลึก ทาง Facebook : สวนมีตังค์.