✓ต้นไม้: กระเบาน้ำ ลักษณะ ประโยชน์ สมุนไพร ผลไม้ป่ากินได้

ต้นไม้: กระเบาน้ำ ลักษณะ ประโยชน์ สมุนไพร ผลไม้ป่าหายาก

กระเบาน้ำ (Chaulmoogra)

ชื่อวิทยาศาสตร์ (ชื่อพฤกษศาสตร์)

กระเบาน้ำ ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Hydnocarpus castaneus Hook.f. & Thomson จัดเป็นพืชในสกุล Hydnocarpus อยู่ในวงศ์กระเบา (Achariaceae) ซึ่งพันธุ์พืชนี้ ทางเราจัดไว้ในกลุ่มไม้ผล

ชื่อพ้อง (Synonyms)

  • Hydnocarpus anthelminthicus Pierre ex Laness.

ชื่อไทย

ชื่อที่เป็นทางการ หรือ ชื่อราชการของพืชชนิดนี้ มีชื่อไทยว่า กระเบาน้ำ (อ้างอิงจากข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย; เต็ม สมิตินันท์ ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2557)

ต้นกระเบาน้ำ ยังมีชื่ออื่น ๆ ที่เป็นชื่อพื้นเมือง หรือชื่อท้องถิ่น ว่า กระเบา กระเบาใหญ่ กระเบาน้ำ กาหลง (ภาคกลาง), หัวค่าง (ประจวบคีรีขันธ์), กระเบาค่าง (ยะลา), กระเบาแดง (ตรัง), กระเบา กระเบาน้ำ เบา (อีสาน), กระเบาขาว กระเบาลิง บักขี้แข้ว (อ.เมือง มหาสารคาม), กระเบา กระเบาตึก (เขมร-อีสานและตะวันออก) และมีชื่อสามัญ (ภาษาอังกฤษ) ว่า Chaulmoogra

ต้นไม้: กระเบาน้ำ ลักษณะ ประโยชน์ สมุนไพร ผลไม้ป่าหายาก

นิเวศวิทยา

ต้นกระเบาน้ำ ในประเทศไทยพบขึ้นในที่ราบน้ำท่วมถึง หรือในป่าบุ่งป่าทาม โดยเฉพาะตามริมแม่น้ำลำคลอง ที่ความสูงจากระดับน้ำทะเลไม่เกิน 500 ม.

การกระจายพันธุ์

การกระจายพันธุ์ของกระเบาน้ำ พบทั่วประเทศไทย แต่ค่อนข้างหายาก ต่างประเทศพบในเมียนมาร์ตอนใต้ ลาว เวียดนาม กัมพูชา คาบสมุทรมาเลเซีย สุมาตรา และบอร์เนียว

กระเบาน้ำ ออกดอกเดือนไหน

ต้นกระเบาน้ำ ออกดอกเดือนธันวาคม-เมษายน ผลแก่เดือนเมษายน-สิงหาคม

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของกระเบาน้ำ

  • ลักษณะวิสัย: ไม้ต้น สูงถึง 30 ม.
  • ลำต้น: เปลือกเรียบ สีน้ำตาลอ่อน กิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลแดง กิ่งแก่เกลี้ยง
  • ใบ: ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปขอบขนาน กว้าง 4-8 ซม. ยาว 10-30 ซม. ปลายมนหรือแหลม โคนใบมนและเบี้ยว แผ่นใบหนาและเรียบแบน ผิวเกลี้ยงทั้งสองด้าน เส้นแขนงใบข้างละ 5-10 เส้น ก้านใบยาว 1-2 ซม. ใบอ่อนมีสีแดงหรืออมชมพู
  • ดอก: ดอกออกเป็นกระจุก มี 1-2 ดอก ตามซอกใบหรือกิ่งเก่า กลีบเลี้ยงและกลีบดอกสีเหลืองครีม มีอย่างละ 5 กลีบ ดอกมีกลิ่นหอม กลีบดอกรูปขอบขนานแกมรี ยาว 1.2 ซม. ขอบกลีบม้วนเข้าด้านในตามแนวยาว และกลีบมักจะบานพับกลับ เกสรเพศผู้ 4 เกสร รังไข่รูปไข่ มีขนหนาแน่น
  • ผล: ผลรูปทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 10-12 ซม. ผิวเรียบเปลือกแข็ง มีขนสีน้ำตาลแดงหนาแน่น ก้านผลยาว 2-3 ซม.
  • เมล็ด: เมล็ดรูปทรงหลายเหลี่ยม มีจำนวนมาก มีเนื้อหุ้มเมล็ดสีขาว-เหลืองอ่อน
ต้นไม้: กระเบาน้ำ ลักษณะ ประโยชน์ สมุนไพร ผลไม้ป่าหายาก

ประโยชน์

ใช้เป็นอาหาร

  • เนื้อรอบเมล็ดของผลสุก สีขาว-เหลืองอ่อน กินได้รสมันจืดคล้ายเผือกต้ม (เนื้อสีขาวเรียกกระเบาข้าวเจ้า เนื้อสีเหลืองอ่อนเรียกกระเบาข้าวเหนียว ซึ่งจะมีเนื้อเหนียวกินอร่อยกว่ากระเบาข้าวเจ้า) ต้องกินผลสุกที่ร่วงหล่นตามธรรมชาติ แต่ถ้ากินผลดิบอาจจะเมา
  • ยอดอ่อน รสเปรี้ยว เป็นผักสดกินแกล้มลาบ ก้อย ปิ้งปลา หรือน้ำพริก

สรรพคุณ ทางสมุนไพร

  • แก่นกระเบาน้ำ+กระพี้+กรวยป่า+ทันน้ำ/ช้องแมว+สะมัง/เฉียงพร้านางแอ เข้ายาร่วมกันต้มน้ำดื่มบำรุงแม่ลูกอ่อน/อยู่ไฟ
  • แก่นตากแห้งต้มน้ำอาบ แก้ผื่นคัน
  • แก่นต้มน้ำดื่มแก้ปวดเมื่อยและเป็นยาอายุวัฒนะ
  • แก่นกระเบาน้ำ+เครือขมิ้น/แฮ้ม+รากแห้วหมู รักษาโรคอุปทม (กามโรค-หนองใน)
  • กิ่งกระเบาน้ำ+แก่นมะสัง ต้มน้ำดื่มรักษาโรคประจำเดือนออกมากผิดปกติ
  • เมล็ดตำกับขี้ซี (ชันของต้นเต็ง: Shorea obtusa) ผสมกระเทียม ใช้ทารักษาโรคกลาก-เกลื้อน
  • เมล็ดบดเข้ายาอื่นๆ รักษาโรคเรื้อน
  • เมล็ดเข้ายาอื่นๆ ถ่ายพยาธิตัวจี๊ด
  • เนื้อในผลดิบและเมล็ด ใช้เบื่อปลา ทำให้ปลาเมา
  • เมล็ดมีฤทธิ์เบื่อเมาใช้ทำยาฆ่าแมลง

การใช้ประโยชน์ด้านอื่น

  • เชื้อเพลิง ไม้ใช้ทำฟืนหรือเผาถ่าน
  • ก่อสร้างหรือเครื่องมือ เนื้อไม้แข็ง แปรรูปทำเฟอร์นิเจอร์หรือสร้างบ้านเรือน
  • วัสดุ เนื้อผลสุกใช้เกี่ยวเบ็ดล่อปลาใหญ่ เช่น ปลาซวย (คล้ายปลาสวาย) และปลาโพง
  • ด้านอื่น เนื้อในผลเมื่อร่วงลงน้ำปลาจะมากิน เช่น ปลาตะเพียนแดง ปลาตะเพียนขาว ปลาโพง และปลาซวย เป็นต้น หากปลากินเข้าไปมากและคนจับปลาเหล่านี้มากินก็อาจจะเมาด้วย
  • เนื้อผลสุกเป็นอาหารของลิง

อ้างอิง: มานพ ผู้พัฒน์, ปรีชา การะเกตุ, ขวัญใจ คำมงคล และศรัณย์ จิระกร. 2561. ป่าบุ่งป่าทาม ภาคอีสาน. สำนักงานหอพรรณไม้, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, กรุงเทพฯ.

ดูรายละเอียดเพิ่มเติม »

แนะนำพันธุ์ไม้มงคล พันธุ์ไม้ไทย พันธุ์ไม้ผล พืชสมุนไพร ไม้ดอกไม้ประดับ วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ทำสวน/ทำการเกษตร/อุปกรณ์ปลูกต้นไม้ ปุ๋ยและสารป้องกันกำจัดแมลงศัตรูพืช ราคาถูก โดย Siamplants ขายต้นไม้ อุปกรณ์ทำสวน

Popular Posts

เครือไพสงแดง (เถาวัลย์แดง,โสรยา) ลักษณะ ประโยชน์ สรรพคุณ ออกดอกเดือนไหน?

ต้นกระถินณรงค์ แตกต่าง กระถินเทพา ลักษณะ ข้อดี ประโยชน์ วิธีปลูก ขยายพันธุ์?

ต้นพวงคราม ดอกสีม่วง/สีขาว วิธีปลูกพวงคราม ให้ออกดอกดก สายพันธุ์ต่างๆ มีกี่สี?

ต้นกันภัยมหิดล ประวัติความเป็นมา ลักษณะ, วิธีปลูก การใช้ประโยชน์ การขยายพันธุ์?

ต้นลัดดาวัลย์ (ลดาวัลย์) ชอบแดดไหม วิธีปลูกให้ออกดอกดก การขยายพันธุ์ ราคาถูก?

✓ดินปลูกต้นไม้: ดินผสมพร้อมปลูก ออแกนิค Organic Gro Soil?

ต้นจำปีแคระ, จำปีจิ๋ว ต้นสูงเท่าไหร่ วิธีปลูก ในกระถาง ให้ออกดอกดก, ชอบแดดไหม?

ความแตกต่าง ราชพฤกษ์, กาฬพฤกษ์, กัลปพฤกษ์, ชัยพฤกษ์ มีกี่ชนิด ในประเทศไทย?

ต้นพุดทูอินวัน 2in1 (พุดแสงอุษาดอกซ้อน) พุดทูอินวันแคระ วิธีปลูกให้ออกดอก ราคา?

20 บอนสีหายาก บอนสีโบราณ พันธุ์ต่างๆ มาแรงมาก ก.ย.2564?