✓ประโยชน์ของหญ้าแฝก Vetiver grass หญ้าแฝกมีกี่สายพันธุ์?
ประโยชน์ของหญ้าแฝก Vetiver grass
หญ้าแฝก มีชื่อสามัญว่า Vetiver grass เท่าที่พบในปัจจุบันมีอยู่ 12 ชนิด เป็นพืชตระกูลหญ้าเช่นเดียวกับหญ้าคา ข้าวฟ่าง และหญ้าอื่น ๆ
หญ้าแฝกมีกี่สายพันธุ์
สำหรับประเทศไทย นักพฤกษาศาสตร์ได้ตรวจสอบพบว่า มี อยู่เพียง 2 ชนิด ได้แก่
- หญ้าแฝกหอม (Vertiveria zizanioides Nash)
- หญ้าแฝกดอน (Vertiveria nemoralis Camus)
หญ้าแฝกขึ้นเป็นกอพุ่มหนาแน่นอยู่ตามธรรมชาติทั่วทุกภาคของประเทศจากที่ลุ่มถึงที่ ดอน สามารถขึ้นได้ดีในดินเกือบทุกชนิด การเจริญเติบโตเริ่มจากการแตกกอตามหนองบึงไปจนถึงบริเวณ เทือกเขาสูง เป็นพืชที่ทนต่อสภาวะต่าง ๆ ของดินฟ้าอากาศได้ดี
ส่วนสำคัญของหญ้าแฝกคือ ราก
"รากของหญ้าแฝก" จะช่วยยึดหน้าดินไม่ให้พังทลายและช่วยรักษาหน้าดินไว้ โดยหญ้าแฝกจะมีรากแตกต่างจากรากหญ้าอื่น ๆ โดยทั่วไป คือ รากของแฝกเจริญเติบโตรวดเร็วและสานกันแน่น หยั่งในลักษณะแนวดิ่งลึกลงใน ดินไม่แผ่กว้างในทางราบ และมีระบบรากฝอยหนาแน่นร่วมกันเป็นลำยาวลึกอาจถึง 3 เมตร หญ้าแฝกที่มี อายุ 18 เดือน รากจะเจริญเต็มที่
การชะล้างพังทลายของดิน เป็นปัญหาที่สำคัญอย่างยิ่งของประเทศ มีผลต่อความเสื่อมโทรมของ ทรัพยากรที่ดิน จากการประเมินผลของกรมพัฒนาที่ดินเมื่อปี 2523 พบว่าพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากการชะล้างพังทลายของพื้นที่จัดว่ารุนแรง มีอยู่ประมาณ 107 ล้านไร่ ประมาณ 1 ใน 3 ของพื้นที่ทั้งหมดของประเทศ
พื้นที่ดังกล่าวกระจัดกระจายอยู่ตามภาคต่าง ๆ ของประเทศ และมากที่สุดได้แก่ บริเวณที่มีความลาดชันสูง ในภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันออก ซึ่งส่วนใหญ่ใช้ปลูกพืชไร่และทำไร่เลื่อนลอย
นับตั้งแต่ปี 2535 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ทรงตระหนักถึงสภาพปัญหาความเสื่อมโทรมของ ผิวดิน อันเป็นผลมาจากการที่ผิวหน้าดินถูกกัดเซาะจากฝนที่ตกลงมาชะล้างหน้าดินทำให้ขาดความอุดม สมบูรณ์ และบางครั้งยังเกิดปัญหาดินพังทลายก่อให้เกิดความเสียหายกับพื้นที่ทำการเกษตรและทรัพยากร ดินและน้ำ
จึงทรงพระราชทานแนวทางให้ทดลองใช้ต้นหญ้าแฝกเพื่ออนุรักษ์ดินและน้ำ อันเป็นวิธีการที่ใช้ เทคโนโลยีแบบง่ายๆ เกษตรกรสามารถดำเนินการได้เอง ทั้งยังไม่ต้องดูแลรักษาหลังการปลูกมากนัก และ เป็นวิธีที่ประหยัดค่าใช้จ่ายมากกว่าวิธีอื่นๆ
การใช้ประโยชน์จากใบและรากของหญ้าแฝก
นอกจากนี้ใบและรากของหญ้าแฝก ยังสามารถนำมาใช้ประโยชน์ ได้อย่างมากมายคือ ใบหญ้าแฝกยังสามารถนำมาเป็นอาหารของสัตว์ วัสดุมุงหลังคา วัสดุปรับปรุงบำรุงดิน
หญ้าแฝกยังได้พัฒนารูปแบบเป็นผลิตภัณฑ์ประเภทต่างๆ ไม่ด้อยไปกว่าผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากเส้นใยพืช ทั่วไป เช่นทำเป็นตะกร้าใส่ของ หรือกระเป๋า เป็นต้น
ใบหญ้าแฝก ยังสามารถนำมาผลิตกระถางหญ้าแฝก เพื่อ ใช้เพาะชำกล้าไม้และนำปลูกลงในดินได้เลยโดยไม่ต้องทำลายเหมือนถุงพลาสติกดำหรือกระถางดินเผา
ส่วน รากของหญ้าแฝก นั้นยังสามารถนำมาสกัดน้ำมันหอมระเหย เพื่อนำไปใช้ในทางยาและน้ำหอม รวมทั้ง สามารถป้องกันแมลงด้วย
ที่มา: กรมวิทยาศาสตร์บริการ
