✓ต้นไม้: กุหลาบพุกาม ชื่อ 'กุหลาบ' แต่อยู่ในวงศ์กระบองเพชร?
กุหลาบพุกาม มีชื่อนำหน้าว่า "กุหลาบ" แต่จริง ๆ แล้วไม่เกี่ยวอะไรกับ กุหลาบในวงศ์ Rosaceae เลยสักนิด เพราะกุหลาบพุกาม อยู่ในวงศ์กระบองเพชร Cactaceae ซึ่งมีลักษณะเป็นไม้ยืนต้นทรงพุ่ม มีใบ มีหนาม ซึ่งแตกต่างจากสกุลต่าง ๆ ในวงศ์กระบองเพชร ซึ่งส่วนใหญ่ไม่มีใบและใช้ลำต้นในการสังเคราะห์แสง
กุหลาบพุกาม
ชื่อไทยของพรรณไม้ชนิดนี้ มีชื่อทางการ ว่า กุหลาบพุกาม ซึ่งอ้างอิงตามข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย โดย เต็ม สมิตินันทน์ ฉบับแก้ไขปรับปรุง พ.ศ. 2557 (กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช)
ชื่อสามัญของกุหลาบพุกาม ภาษาอังกฤษ คือ Rose Cactus, Wax Rose, Perescia, Leaf Cactus, Jarum Tujuh Bilah
ชื่อวิทยาศาสตร์ ของกุหลาบพุกาม
ชื่อวิทยาศาสตร์ กุหลาบพุกาม คือ Leuenbergeria bleo (Kunth) Lodé จัดอยู่ในสกุล Leuenbergeria Genus ซึ่งอยู่ในวงศ์กระบองเพชร Cactaceae Family
ถิ่นกำเนิดและการกระจายพันธุ์
กุหลาบพุกาม มีถิ่นกำเนิดใน โคลัมเบีย ปานามา และนิการากัว การกระจายพันธุ์ อัสเซนชัน เบอร์มิวดา คิวบา ฮาวาย แม็กซิโก ตรินิแดดและโตเบโก หมู่เกาะวินด์เวิร์ด
ถิ่นที่อยู่ นิเวศวิทยา และสภาพนิเวศ
กุหลาบพุกาม ชอบแสงแดด และน้ำปานกลาง สภาพนิเวศ กลางแจ้ง,ร่มรำไร
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
- ลักษณะวิสัย: ต้นกุหลาบพุกาม มีลักษณะเป็น ไม้พุ่ม
- ลำต้นกุหลาบพุกาม: มีลักษณะลำต้น ตั้งตรง สูงถึง 4 ม. โคนต้นมีเนื้อไม้ ลำต้นมีหนาม แตกกอ ขุมหนามตามลำต้นโป่งนูน ตามซอกใบมีหนามน้อยกว่าตามลำต้น หนามยาว 1–1.5 ซม.
- ใบกุหลาบพุกาม: มีลักษณะใบ ใบรูปรีหรือรูปขอบขนาน ใบเป็นรอบพับย่น หรือเป็นคลื่น สีเเขียว ยาว 3–15 ซม. ก้านใบยาว 1–2.5 ซม. เส้นแขนงใบข้างละ 4–6 เส้น
- ดอกกุหลาบพุกาม: มีลักษณะดอก ดอกสีส้มแดง ดอกคล้ายดอกกุหลาบ ดอกออกตามขุมหนามที่ปลายกิ่ง มี 1–5 ดอก ฐานดอกรูปถ้วย ยาว 1–1.5 ซม. ใบประดับคล้ายเกล็ด ก้านดอกสั้น หนา กลีบรวมจำนวนมากเรียงเป็นวง ๆ กลีบรูปรีหรือรูปไข่กลับ ยาว 2–3 ซม. วงนอกสีเขียวขนาดเล็ก และหนา เกสรเพศผู้จำนวนมาก สีขาว ก้านชูอับเรณูยาวไม่เท่ากัน อันยาวยาวได้ถึง 1.5 ซม. โคนสีขาว ปลายสีแดง อับเรณูสีขาว รังไข่ใต้วงกลีบ ก้านเกสรเพศเมียหนา สั้นกว่าหรือยาวกว่าเกสรเพศผู้เล็กน้อย
- ผล(ฝัก)กุหลาบพุกาม: มีลักษณะ สีเหลือง ผลสดมีหลายเมล็ด รูปกรวยคว่ำ ปลายตัด กลางบุ๋ม กว้างและยาวเท่า ๆ กัน ยาว 4–5 ซม. ผนังหนา ลักษณะเมล็ดแบนคล้ายจาน สีดำ ผิวขรุขระ
การขยายพันธุ์ กุหลาบพุกาม
กุหลาบพุกาม สามารถขยายพันธุ์ด้วยวิธีการ เพาะเมล็ด ปักชำ ตอนกิ่ง
การใช้ประโยชน์ กุหลาบพุกาม
การใช้ประโยชน์ กุหลาบพุกาม เป็นไม้ประดับทั่วไป ใช้ปลูกประดับ ตกแต่งสวน
หมายเหตุ: เดิมเคยอยู่ในสกุล Pereskia Mill. ในไทยพบ 2 ชนิด คือ กุหลาบพุกาม P. bleo ดอกสีส้มแดง และ กุหลาบเมาะลำเลิง P. grandifolia Haw. ช่อดอกแผ่กว้างดอกสีชมพู มี 6–8 กลีบ ชื่อสกุลตั้งตามนักพฤกษศาสตร์ชาวฝรั่งเศส Nicolas-Claude Fabri de Peires
ชื่อพ้อง (Synonyms)
- Cactus bleo Kunth
- Pereskia bleo (Kunth) DC.
- Pereskia corrugata Cutak
- Pereskia cruenta Pfeiff.
- Pereskia panamensis F.A.C.Weber
- Rhodocactus bleo (Kunth) F.M.Knuth
- Rhodocactus corrugatus (Cutak) Backeb.
References: