✓ต้นไม้: จำปี'ศรีมณฑา' จำปีลูกผสมใหม่ ระหว่าง มณฑา x จำปี?
ต้นจำปี 'ศรีมณฑา' ไม้ดอกหอม ในสกุลจำปี เป็นจำปีลูกผสม ระหว่าง มณฑา กับ จำปี ปรับปรุงพันธุ์โดย วว. ดอกกลิ่นหอมแรง ดอกใหญ่กว่าจำปี ออกดอกตลอดปี ...
จำปี 'ศรีมณฑา'
ไม้ดอกสกุลจำปี พันธุ์ 'จำปีศรีมณฑา' (Champi Sri Montha) โดยผู้ยื่นคำขอขึ้นทะเบียน คือสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) ได้ยื่นเรื่องขอหนังสือรับรองพันธุ์พืชขึ้นทะเบียน
โดยกรมวิชาการเกษตร ได้ดำเนินการตรวจสอบลักษณะประจำพันธุ์เบื้องต้นของพืชที่ยื่นคำขอ เสร็จเรียบร้อยแล้ว จึงได้ประกาศลักษณะประจำพันธุ์เบื้องต้นของไม้ดอกสกุลจำปี พันธุ์จำปีศรีมณฑา ให้ทราบโดยทั่วกัน ประกาศ ณ วันที่ 11 กันยายน พ.ศ.2563
แหล่งที่มาและประวัติพันธุ์จำปีศรีมณฑา
ไม้ดอกสกุลจำปี หรือที่เรียกกันว่า แมกโนเลีย (Magnolia) พันธุ์ จำปีศรีมณฑา นี้ เป็นจำปีลูกผสม (Magnolia Hybrid) ของพืชวงศ์จำปี-จำปา (Magnoliaceae) ที่เกิดจากการผสมข้ามชนิด ระหว่าง มณฑา Magnolia liliifera (L.) Baill. (พันธุ์แม่) และ จำปี Magnolia x alba (DC.) Figlar (พันธุ์พ่อ)
แมกโนเลียลูกผสม พันธุ์ จำปีศรีมณฑา นี้ พัฒนาพันธุ์โดยสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) เริ่มคัดเลือกต้นแม่พันธุ์ และพ่อพันธุ์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2557 และผสมในปี พ.ศ. 2558 เมื่อติดผลและเมล็ด จึงนำมาเพาะ ได้ต้นกล้าจำนวน 2 ต้น จากนั้นจึงปลูกทดสอบการเจริญเติบโต และตรวจสอบระยะเวลาการออกดอก ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558 – 2562 ออกดอกครั้งแรก ในปี พ.ศ. 2562
จำปีศรีมณฑา มีลักษณะใบใหญ่กว่าจำปี และมีกิ่งก้านมากกว่ามณฑา การเรียงตัวของใบค่อนข้างโปร่ง แตกกิ่งก้านสาขาน้อย ทำให้ทรงพุ่มโปร่ง มองเห็นดอกชัดเจน สามารถออกดอกได้ดี และออกดอกตลอดทั้งปี
หลังจากนั้น ขยายพันธุ์โดยวิธีการทาบกิ่งและตอนกิ่งลูกผสมดังกล่าว ณ ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมเกษตรสร้างสรรค์สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) โดยมีดร.อนันต์ พิริยะภัทรกิจ สังกัดศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมเกษตรสร้างสรรค์ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) เป็นนักปรับปรุงพันธุ์
ลักษณะประจำพันธุ์ทางพฤกษศาสตร์ จำปีศรีมณฑา
จำปีศรีมณฑา ไม้ดอกสกุลจำปีลูกผสม (แมกโนเลียลูกผสม)นี้ มีชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Magnolia liliifera × Magnolia x alba อยู่ในวงศ์ Magnoliaceae ไม้ดอกไม้ประดับ ไม้ยืนต้น
ราก : ระบบรากแก้ว (tap root) มีลักษณะช่วงโคนโต แล้วเรียวเล็กลงจนถึงปลาย รากแขนง รากอ่อนสีน้ำตาลอ่อน รากแก่สีน้ำตาล
ลำต้น : ลำต้นสูง 2.0 – 3.0 เมตร โคนต้นเป็นปุ่มมีช่องอากาศมาก เปลือกลำต้นสีน้ำตาลอ่อน
ใบ : ใบเดี่ยว เรียงเวียน รูปรี กว้าง 5.5 – 10.0 เซนติเมตร ยาว 11.0 – 26.0 เซนติเมตร ปลายใบแหลมขอบใบเป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบหนาเหนียวเป็นมันทั้งสองด้าน สีเขียว เส้นใบชัดเจน
ดอก : ดอกเดี่ยว ออกที่ซอกใบและปลายยอด กลีบเลี้ยงรวมกับกลีบดอก จำนวน 10-12 กลีบ หนา กลีบดอกชั้นนอก 3 กลีบ สีขาว กลีบดอกชั้นในสีเหลือง กลิ่นหอมแรง ดอกบานเต็มที่ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางดอก 7.0 – 8.0 เซนติเมตร กว้าง 4.0 – 5.0 เซนติเมตร ยาว 8.0 – 9.0 เซนติเมตร
เกสรเพศผู้ จำนวน 55 - 65 อัน ยาว 1.2 – 1.5 มิลลิเมตร เกสรเพศเมีย จำนวน 25 – 30 อัน ก้านดอกยาว 2.0 – 3.0 เซนติเมตร
ผล : ไม่สามารถติดผลได้ (เนื่องจากไม่พบละอองเรณู)
ลักษณะเด่นของจำปีศรีมณฑา
ดอกจำปีศรีมณฑา ดอกมีขนาดใหญ่กว่ามณฑา(สายพันธุ์แม่)และจำปี(สายพันธุ์พ่อ) กลีบดอกชั้นนอก 3 กลีบ สีขาวเช่นเดียวกับจำปี กลีบดอกชั้นในแรกบานสีเหลืองอ่อน เมื่อบานเต็มที่จะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองเข้ม กลิ่นหอมแรง อายุการบานของดอก สามารถบานได้เต็มที่ 2-3 วัน มากกว่าดอกของมณฑา ดอกมีกลิ่นหอมแรงเช่นเดียวกับกลิ่นดอกจำปี และสามารถออกได้ดีตลอดทั้งปี เมื่อเจริญเติบโตเต็มที่ทรงพุ่มไม่แน่นทึบ สามารถพัฒนาปลูกเลี้ยงเป็นไม้จัดตกแต่งสวนได้
ที่มา : ประกาศกรมวิชาการเกษตร