ต้นจำปาขาว 'นครไทย' ความเป็นมา ดอกจำปาสีขาว ในตำนาน

ดอกจำปาที่คนส่วนใหญ่รู้จักมักมีสีเหลืองส้ม อย่างที่เราเรียกกันว่า"สีจำปา" หากแต่ก็มีจำปาชนิดหนึ่งที่ดอกมีสีขาวนวลแตกต่างจากจำปาทั่วไป เรียกว่า "จำปาขาว" ซึ่งเป็นพรรณไม้ที่เกิดจากการผสมพันธุ์ตามธรรมชาติ มีลักษณะที่อยู่กึ่งกลางระหว่าง จำปา Magnolia champaca (L.) Baill. ex Pierre กับ จำปีป่า Magnolia baillonii Pierre (จำปาxจำปีป่า) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Magnolia champaca x baillonii

จำปาขาว 'นครไทย'

ไม่ว่าจะเป็นสีของดอกที่มีสีขาวนวล หรือลักษณะของผลที่เป็นรูปทรงกระบอกเรียวยาว มีเปลือกผลเชื่อมติดกันเป็นตุ่มๆ ซึ่งเกิดจากการผสมกันระหว่างผลย่อยรูปทรงกลมขนาดเล็กของจำปา และผลรูปทรงกระบอกเรียวยาวของจำปีป่า

จำปาขาวนครไทย พันธุ์ลูกผสมโดยธรรมชาติของไทย ระหว่าง จำปา กับ จำปีป่า

จำปาขาวเป็นต้นไม้ที่มีประวัติยาวนานสืบย้อนกลับไปได้ถึงอาณาจักรสุโขทัย กล่าวกันว่า จำปาขาวต้นดั้งเดิมซึ่งมีอายุเก่าแก่ถึงกว่า 700 ปี ปัจจุบันยังคงยืนต้นตระหง่านอยู่ที่วัดกลางศรีพุทธาราม อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก ชาวนครไทยเชื่อกันว่า จำปาขาวต้นนี้ เป็นต้นที่ปลูกโดยพ่อขุนบางกลางท่าว เจ้าเมืองบางยาง

ซึ่งปลูกไว้เมื่อครั้งก่อนยกไพร่พลไปตีเมืองสุโขทัยซึ่งอยู่ภายใต้การปกครองของขอมได้สำเร็จ แล้วสถาปนาตนเองเป็น “พ่อขุนศรีอินทราทิตย์” ปฐมกษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงแห่งอาณาจักรสุโขทัย

โดยตั้งสัตยาธิษฐานว่า ถ้าตีเมืองสุโขทัยได้สำเร็จ ก็ขอให้ต้นจำปาขาวไม่ตาย และออกดอกเป็นสีขาว จากคำอธิษฐานนั้น จำปาขาวต้นนี้จึงถือเป็นไม้คู่บ้านคู่เมืองของอำเภอนครไทย (เมืองบางยางในอดีต)

ทุกวันนี้หากใครมีโอกาสได้ไปเที่ยวชมวัดกลางศรีพุทธาราม จะพบจำปาขาวต้นนี้ที่ด้านหลังอนุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ แม้จะผ่านกาลเวลามาเนิ่นนานหลายศตวรรษ

ต้นจำปาสีทอง(สูง 40-50 ซม.)ชุด 2 ต้น

ต้นจำปาสีทอง (สูง 40-50 ซม.) ชุด 2 ต้น...

฿89.00
ขายไปแล้ว 290+ ชิ้น | ★★★★★ (51+)

หากจำปาขาวต้นนี้ก็ยังคงยืนหยัดอยู่อย่างมั่นคง สง่างาม ลำต้นขนาดใหญ่วัดเส้นผ่าศูนย์กลาง ที่โคนต้นได้ถึง 1.5 ม. สูงประมาณ 10 ม. เมื่อถึงเวลาออกดอก จำปาขาวจะส่งกลิ่นหอมฟุ้งไปทั่ว สร้างความประทับใจให้แก่ผู้ที่พบเห็นเป็นอย่างมาก

จำปาขาวเป็นพรรณไม้ในวงศ์จำปา (Magnoliaceae) สกุล Magnolia มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Magnolia champaca x baillonii สำหรับประเทศไทยเป็นพรรณไม้พื้นเมืองที่พบที่อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก

และจากการสำรวจพบเพิ่มเติมที่จังหวัดเชียงราย(จำปาขาวเมืองพาน), ปราจีนบุรี (จำปาขาวนาดี) และกาญจนบุรี สำหรับการปลูกเป็นไม้ประดับ ในปัจจุบันนิยมคัดเลือกพันธุ์ที่ต้นค่อนข้างเล็ก มีดอกดก และออกดอกตลอดปี

ลักษณะพรรณไม้ของจำปาขาว

ต้นจำปาขาว มีลักษณะเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูง 8-10 ม. แต่มีโคนลำต้นใหญ่ได้ถึง 1.5 ม. ลำต้นเปลาตรง แตกกิ่งจำนวนมากที่ยอด ยอดทรงพุ่มโปร่งเป็นรูปกรวยคว่ำ

ใบ ยอดอ่อน และใบอ่อนมีขน ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเวียนสลับ รูปรีแกมรูปขอบขนาน กว้าง 4-9 ซม. ยาว 10-20 ซม. ปลายใบแหลม โคนสอบ ขอบใบเป็นคลื่นเล็กน้อย เนื้อใบบาง แผ่นใบด้านบนสีเขียวอ่อนเป็นมันวาว ด้านล่างสีอ่อนกว่า

ดอกจำปาขาว

ดอกจำปาขาว นครไทย

ดอกจำปาขาว ออกดอกเป็นดอกเดี่ยว ออกตามซอกใบ ดอกบานหงายตั้งขึ้น ดอกสีขาวนวลคือมีสีเหลืองอ่อนเกือบขาว แต่บางต้นก็มีดอกสีขาวล้วนโดยไม่มีสีเหลืองปนเลย เมื่อใกล้โรยกลีบดอกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองมากขึ้นใกล้เคียงกับสีของจำปาทั่วไป

ดอกมีกลิ่นหอมแรง ดอกอ่อนรูปกระสวย กว้าง 0.8-1.2 ซม. ยาว 3-4 ซม. กลีบดอกมีจำนวน 12-15 กลีบ กลีบชั้นนอกรูปใบหอกค่อนข้างยาว กลีบชั้นในแคบและสั้นกว่า จำปาขาวออกดอกเดือนเมษายนถึงตุลาคม แต่บางครั้งทยอยออกตลอดปี

ผล(ฝัก)ของจำปาขาว มีลักษณะเป็นผลกลุ่ม รูปทรงกระบอกยาว 6-9 ซม. ผลย่อย 15-40 ผล ไม่มีก้านผล แต่ละผลค่อนข้างกลมหรือรี ขนาด 1-2 ซม. เปลือกผลหนาและแข็ง

ผลอ่อนสีเขียวอ่อนหรือสีน้ำตาลอ่อน ผลแก่เปลือกผลเชื่อมติดกันเปลี่ยนเป็นสีแดง แต่ละผลมีเมล็ดแก่สีแดง 1-4 เมล็ด ลักษณะเมล็ดเป็นรูปทรงกลมหรือกลมรี ยาว 8-10 มม. ผลแก่เดือนธันวาคมถึงกุมภาพันธ์

การขยายพันธุ์

การขยายพันธุ์จำปาขาว สามารถทำได้โดยวิธีการเพาะเมล็ด ปักชำ ตอนกิ่ง และทาบกิ่ง มีเกษตรกรทำการขยายพันธุ์จำหน่ายและได้รับความนิยมปลูกกันทั่วไป นับเป็นวิธีการอนุรักษ์พันธุกรรมของต้นจำปาขาวได้ดีอีกวิธีหนึ่ง ช่วยให้มีต้นจำปาขาวจำนวนมากสามารถเจริญเติบโตมีชีวิตได้ยืนยาวต่อไป

อ้างอิง: หนังสือ 84 พรรณไม้ถวายในหลวง โครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติฯ โดย บริษัท กสท โทรคมนาคม จำกัด (มหาชน) กรุงเทพฯ, 2552

แนะนำ! จำปี(แมกโนเลีย) นำเข้า จากฮอลแลนด์

Magnolia loebneri 'Vanilla Pearls' แมกโนเลีย "ไข่มุก วนิลา" หรือ "จำปีไข่มุก วนิลลา" ต้นพันธุ์นำเข้าจากประเทศฮอลแลนด์ ดอกมีกลิ่นหอมมาก และได้ชื่อว่า รุ่งอรุณแห่งฤดูหนาว ดอกสีขาว ดอกมีกลิ่นหอม Vanilla

Magnolia laevifolia 'Vanilla Pearls'

Magnolia 'Vanilla Pearls' ดอกหอมมาก ไม้นำเข้า จากฮอลแลนด์..

฿1,080.00
ขายไปแล้ว 3+ ชิ้น | ★★★★★ (3+)

เมื่อมองภาพรวมแล้วมีเสน่ห์มาก ดอกสีขาว ตัดกับใบสีเขียวเข้มเเวววับ และมีอายุที่ยืนยาว จึงทำให้จำปีแมกโนเลียชนิดนี้ เป็นไม้ประดับยอดนิยม ที่ต้องมีไว้ประดับบ้านและสวน