ชื่อไทยของพรรณไม้ชนิดนี้ มีชื่อทางการ ว่า "ยอดิน" ซึ่งอ้างอิงตามข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย โดย เต็ม สมิตินันทน์ (ฉบับแก้ไขปรับปรุง พ.ศ. 2557) และยังมีชื่ออื่นที่เป็นชื่อพื้นเมือง หรือ ชื่อท้องถิ่น อีกหลายชื่อ เช่น สลักบ้าน, สลักป่า, ยารากเหลือง, ยอแหยง ภาษากะเหรี่ยง(แม่ฮ่องสอน) เรียกว่า "เคาะ" เป็นต้น
'ยอดิน', สลักป่า
ต้นยอดินมีการกระจายพันธุ์ตั้งแต่ อัสสัม, บังกลาเทศ, จีนตอนกลาง-ตอนใต้, เทือกเขาหิมาลัยตะวันออก, เนปาล, ลาว, ไทย, เมียนมาร์
![ดอกยอดิน, สลักป่า สรรพคุณ พืชป่าสมุนไพร](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxdnG5JeUalurBw9TH9zcaKGSts21cC3iaGDzK62gqn2hzdyYWIM_r4ej5BKmvTKB2wRZP7cHFJYKPkA15v9_e5Axh9nfkMnfrWElIUAariaQAYosYq9AqOgpEVGGQMc5H7yehNTty5ber/w640-h514-rw/Morinda-angustifolia-1.jpg)
ต้นยอดิน เป็นพรรณไม้พื้นเมืองของไทย ที่จัดว่าเป็นพืชป่าสมุนไพรไทย พบได้ในภาคเหนือ ภาคตะวันตกลงมาถึงจังหวัดกาญจนบุรี มีถิ่นที่อยู่อาศัย พบตามป่าเบญจพรรณ หรือตามชายป่าดงดิบแล้ง ในที่โล่ง-ในบริเวณที่มีแสงรำไร ที่ระดับความสูง 500-1,000 ม.
ชื่อวิทยาศาสตร์
- ยอดิน ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Morinda angustifolia Roxb. var. angustifolia
- อยู่ในวงศ์ Rubiaceae
- ชื่อพ้อง (Synonyms) : Morinda squarrosa Buch.-Ham.
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้นยอดิน มีลักษณะเป็น ไม้พุ่ม ลำต้นตั้งตรง สูงถึง 4 ม. กิ่งเป็นรูปสี่เหลี่ยม ตามส่วนต่าง ๆ เกลี้ยง
![ต้นยอดิน, สลักป่า สรรพคุณ พืชป่าสมุนไพร](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5T0rqoCpyEVmYyjxt_w5NMSbriG0tfWVqxx_81KmPjzjCIjWQWPzfT14myvl8bKZRSV15RGVf9VVM_lp9yxMXZfi4YVpMujNieW7oIjyp7vAXyoiLeQ2lvsBBuO-nAeEn0JiKVsOff8rB/w640-h493-rw/Morinda-angustifolia-2.jpg)
ใบยอดิน ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามตั้งฉาก ใบรูปรีแกมขอบขนาน รูปรี รูปขอบขนานแกมรูปใบหอก หรือรูปใบหอก กว้าง 6-10 ซม. ยาว 13–25 ซม. ปลายใบแหลมหรือเรียวแหลม ก้านใบยาว 5–10 มม. โคนใบแหลมหรือสอบเรียว ขอบเรียบ หูใบระหว่างก้านใบ รูปสามเหลี่ยม ยาว 4.5-5 มิลลิเมตร ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเรียบเป็นมัน ผิวใบด้านล่างสากมือเล็กน้อย
ดอกยอดิน ออกดอกเป็นช่อเล็กๆ ที่ปลายกิ่ง ดอกออกเป็นช่อแบบช่อกระจุก ดอกย่อยเป็นดอกสมบูรณ์เพศ ดอกย่อยจำนวนมากมีใบประดับรูปลิ่มแคบ กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปตัดถึงหยักซี่ฟันถี่ ยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร
กลีบดอกสีขาว รูปดอกเข็ม เชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 แฉก รูปรีแกมรูปใบหอก ยาว 4-15 มิลลิเมตร หลอดกลีบดอกยาว 16-33 มิลลิเมตร เกสรเพศผู้ติดที่หลอดกลีบดอก รังไข่ใต้วงกลีบ อับละอองเรณูสีเหลืองอ่อน
ผลยอดิน ผลเป็นผลรวม มีผลเมล็ดเดียวแข็งมาเชื่อมติดกัน ขนาด 10-15 มิลลิเมตร รูปไข่กลับ ถึงรูปเกือบกลม
![ผลยอดิน, สลักป่า สรรพคุณ พืชป่าสมุนไพร](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj_PhwILSMXkpL6KBSk7W_2SfbjWhetyjTJ6sXKDaknEpOZZ5xbiHOk6X1Qz380I7jX2QYZldxpH_ZvgVVzdVwLjPdYJObXEUrKA4T1ziln2CSutMG7Xtv57lp4ZVYw_e76xR733-XnspnC/w640-h496-rw/Morinda-angustifolia-4.jpg)
ประโยชน์ และ สรรพคุณ ทางสมุนไพร
ชาวกะเหรี่ยงนำรากมาใช้ย้อมผ้าให้สีน้ำตาลเข้ม
สารสำคัญ ในรากยอป่าและยอดินจะมีสารให้สีหลัก 2 ตัว คือ มอรินโดน (Morindone) และ อลิซาริน-1-เมทิล เอสเทอร์ (Aizarin-1-methyl ether) ที่ค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) เป็นกรด
สารทั้งสองตัวนี้จะให้สีเหลือง ถ้าค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) เป็นด่าง (8 ขึ้นไป) สารทั้งสองตัวนี้จะให้สีแดงส้ม ในประเทศไทยพบมากทางภาคเหนือ ใช้ย้อมเส้นใยผ้าให้สีแดง
สรรพคุณ ยอดิน
- ราก : แก้ไข้ บำรุงกำลัง
- ใบ : แก้เชื้อรา ใบต้มน้ำดื่มหรือเคี้ยวกินสด แก้ปวดท้อง
อ้างอิง