✓ต้นไม้: 'มหาหงส์' โกเมษ (โกเมศ) พืชสมุนไพรไทย สรรพคุณ?
ชื่อไทยของพรรณไม้ในสกุลมหาหงส์ นี้มีชื่อทางการว่า "โกเมษ" ซึ่งอ้างอิงตามข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย โดย เต็ม สมิตินันทน์ (ฉบับแก้ไขปรับปรุง พ.ศ. 2557) และยังมีชื่ออื่น ๆ ที่เป็นชื่อพื้นเมือง หรือ ชื่อท้องถิ่น อีกหลายชื่อ เช่น มหาหงส์ โกเมศ, ขิงแห้ง เป็นต้น
มหาหงส์' โกเมษ (โกเมศ)
ในประเทศไทย พบต้นมหาหงส์ โกเมษ พรรณไม้หายาก พบขึ้นบนก้อนหินหรืออิงอาศัยบนต้นไม้ ดอกมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ในป่าตะวันออก
image : สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช
พบในป่าดิบเขาต่ำ ป่าดิบชื้น ที่มีความชื้นสูง ที่อุทยานแห่งชาติเขาคิชฌกูฏ จังหวัดจันทบุรี ที่ระดับความสูง 900-1,000 เมตร
ชื่อวิทยาศาสตร์
- มหาหงส์ โกเมษ ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Hedychium gomezianum Wall.
- อยู่ในวงศ์ Zingiberaceae
- ชื่อพ้อง (Synonyms) : Gandasulium gomezianum (Wall.) Kuntze
ข้อมูล ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้นมหาหงส์ โกเมษ เป็นพืชอิงอาศัย มีลักษณะเป็นไม้ล้มลุกอิงอาศัย สูงประมาณ 50-60 เซนติเมตร เหง้าอวบน้ำ สีเหลืองอ่อน มีกลิ่นหอมร้อน ลำต้นเทียมกลมเรียว กาบใบเกลี้ยง สีเขียวและแดงที่ขอบ โคนลำต้นสีแดง
image : สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช
ใบมหาหงส์ โกเมษ ใบเดี่ยวเรียงสลับ ไม่มีก้านใบ แผ่นใบ รูปใบหอกถึงรูปรี ขนาด 25-30 x 3.5-6 เซนติเมตร ผิวใบเกลี้ยงทั้ง 2 ด้าน ขอบใบเรียบ โคนใบสอบแหลม ปลายใบเรียวแหลม
ดอกมหาหงส์ โกเมษ ช่อดอก แบบช่อกระจะแน่น ออกที่ปลายลำต้นเทียม ใบประดับ รูปใบหอก สีเขียวอ่อน ดอกสีขาวและสีเหลืองเมื่อแก่ กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมเป็นหลอด ปลายแยก 3 แฉก สีเขียวอ่อนและสีเหลืองเมื่อแก่
image : สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช
กลีบดอกโคนเชื่อมเป็นหลอด สีขาว ปลายแยก 3 แฉก รูปขอบขนานยาว แฉกบิดเป็นริ้ว สีเขียวอ่อนและสีเหลืองเมื่อแก่ เกสรเพศผู้มีทั้งแบบเป็นหมัน 2 อัน สีขาวและสีเหลืองเมื่อแก่ และเกสรเพศผู้แบบไม่เป็นหมันมีสีส้ม เกสรเพศเมียมีรังไข่ สีเขียวอ่อน ยอดเกสรเพศเมียรูปคล้ายสามเหลี่ยมกลับ สีเขียวอ่อน
ประโยชน์ และสรรพคุณ ทางสมุนไพร
เหง้า รสร้อน ใช้ประกอบตำรับยา แก้ลม ปรับธาตุ บำรุงธาตุ ขับลม แก้ท้องอืด แก้วิงเวียน แก้ลมทุกจำพวก แก้อัมพฤกษ์ อัมพาต ยาลดความดันโลหิต ยาแก้มะเร็ง ยาแก้หอบ) และเครื่องเทศ
อ้างอิง
