ข้อมูลพรรณไม้ 'ประกายฉัตรหนู' ไม้ล้มลุก พืชพื้นเมืองไทย สกุลประกายฉัตร Phyllocyclus ลักษณะ ทางพฤกษศาสตร์ ชื่อวิทยาศาสตร์ ถิ่นกำเนิด การกระจายพันธุ์ ...
ประกายฉัตรหนู
ชื่อไทยของพรรณไม้ชนิดนี้ มีชื่อทางการ ว่า "ประกายฉัตรหนู" ซึ่งอ้างอิงตามข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย โดย เต็ม สมิตินันทน์ (ฉบับแก้ไขปรับปรุง พ.ศ. 2557)
ถิ่นกำเนิด การกระจายพันธุ์ และถิ่นที่อยู่อาศัย
![ต้นประกายฉัตรหนู](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhgQAli67jth046aRQdUyYtn84nYhKBUMZ7j9VJYvzzi24agt9Qx92yg8hmEiQsPRviIepUP1oqZOG7OOghycjM5LOj7xkg4KCAAWHUXmQIg-x-Y5nPttBlvwh23hyI9s_EMSiFtGtdzpsW/w640-h525-rw/Phyllocyclus-helferianus-flower.jpg)
ประกายฉัตรหนู พบที่พม่าและในไทยพบทางภาคเหนือที่ตาก และภาคตะวันตกเฉียงใต้ที่ราชบุรีและกาญจนบุรี ขึ้นตามเขาหินปูน ความสูง 100–1,200 เมตร
ชื่อวิทยาศาสตร์, ชื่อสามัญ ภาษาอังกฤษ, ชื่อพ้อง
- ประกายฉัตรหนู ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Phyllocyclus helferianus Kurz
- อยู่ในวงศ์ Gentianaceae
- ชื่อพ้อง (Synonyms) : Canscora helferiana (Kurz) Wall. ex C.B.Clarke
![ต้นประกายฉัตรหนู ไม้ล้มลุก พื้นเมืองไทย](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiy5HB5wgKZyWbEJP1z3JVwZRqAH4rP078e5G3MG0MPeBwdqdWCmBnoEXiMzQOH_iJEa0nO9Vc7xmmvUAkWyywtAnnjnygGXNI3weCbDUIt6QoXbXlEaeGMofTQcrNEVh-2zmNFkgY4hFbS/w640-h541-rw/Phyllocyclus-helferianus-5.jpg)
ข้อมูล ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้นประกายฉัตรหนู มีลักษณะเป็น ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 60 ซม.
ใบประกายฉัตรหนู ใบที่โคนเป็นกระจุก รูปไข่กว้าง ยาวได้ถึง 1.8 ซม. ร่วงเร็ว ใบบนต้นเรียงรอบข้อ รูปกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 1–3 ซม. เส้นแขนงใบเป็นรัศมี ไร้ก้าน
![ต้นประกายฉัตรหนู ไม้ล้มลุก พื้นเมืองไทย](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkLexbvn78EPvDYJ969laRwQuAYMeiOUYgI078vHy65dUDNkgju8TTfP5kWDCn5zL-CnoO1Iki2EBzeQpE9-KYnFLwyqvbjDkzUbXU-r5NabRsRfrPNDA8Do_bHcTA7RHPnE16xw-jka9J/w640-h512-rw/Phyllocyclus-helferianus-2.jpg)
ดอกประกายฉัตรหนู ช่อดอกแบบช่อกระจุกด้านเดียว มีได้ถึง 15 ดอก ใบประดับติดรอบข้อ คล้ายใบ ติดทน ดอกไร้ก้าน ไม่มีใบประดับย่อย กลีบเลี้ยงพองรูปคนโท ยาว 7–8 มม. มี 4 กลีบ กลีบรูปสามเหลี่ยม ยาว 1–1.5 มม. ติดทน กลีบดอกรูปดอกเข็ม
ดอกสีขาวหรือสีครีม มีปื้นสีเหลืองที่โคนด้านใน ยาว 7–9 มม. มี 4 หรือ 5 กลีบ รูปใบพาย ยาว 2–2.3 มม. เกสรเพศผู้ 4 อัน ติดประมาณกึ่งกลางหรือเหนือกึ่งกลางหลอดกลีบในระดับเดียวกัน ก้านชูอับเรณูแผ่กว้างที่โคน ยาวเท่า ๆ กัน ยาว 2.2–2.3 มม. รังไข่เหนือวงกลีบ มีช่องเดียว ออวุลจำนวนมาก เกสรเพศเมียรูปเส้นด้าย ยาวได้ถึง 5.5 มม. ยอดเกสรจัก 2 พู
![ต้นประกายฉัตรหนู ไม้ล้มลุก พื้นเมืองไทย](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhb9jQMepzVsS9Nmr5HGMg8zBKTTvqGOSe4AYlr-thQYXw3GWLEqvgGffGmQHuAxN9WPBWMFdyjDTd__FG3iLVKMtQp5CpI0iaEmOuYwX1mXsufbrbcHi5HIdxaThpZ6YO2unKIc6BVeibX/w640-h581-rw/Phyllocyclus-helferianus-1.jpg)
ผลประกายฉัตรหนู ผลแห้งแตกตามแนวประสาน ผลรูปขอบขนาน ยาวประมาณ 5 มม. เมล็ดประกายฉัตรหนู เมล็ดขนาดเล็ก จำนวนมาก
ทีมสำรวจพรรณไม้ภาคเหนือ กลุ่มงานพฤกษศาสตร์ป่าไม้ พบบริเวณเส้นทางไปถ้ำแม่ละนา เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าลุ่มน้ำปาย อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน
![ต้นประกายฉัตรหนู ไม้ล้มลุก พื้นเมืองไทย](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg7HvDWEE-V78rZn7zGpa72YrTviqzXtymYDdRTP10Sg_tSOgevyRV2uFbeAQHTH1tmb8FpFG3BayHIRjelnByIamGMFJUPucFvQhDxHOVGmcYnfuLNRyHJY7v36ZcYcmc5km5WKQK41KU-/w640-h517-rw/Phyllocyclus-helferianus-4.jpg)
สกุลนี้ มีทั้งหมด 5 ชนิด สำหรับในประเทศไทย มี 3 ชนิด คือ
- ประกายฉัตรหนู Phyllocyclus helferianus Kurz
- ประกายฉัตร Phyllocyclus parishii (Hook.f.) Kurz
- ประกายฉัตรภูลังกา Phyllocyclus petelotii (Merr.) Thiv
อ้างอิง