✓ศัตรูพืช: เพลี้ยอ่อน วิธีป้องกัน กำจัดเพลี้ยอ่อน พ่นยาอะไร?
เพลี้ยอ่อน แมลงศัตรูพืชที่สำคัญอีกหนึ่งชนิดของประเทศ โดยที่เพลี้ยอ่อนสามารถทำลายทั้งทางตรง (ดูดกินน้ำเลี้ยง) และทางอ้อม (เกิดราดำที่มาจาก honey dew ของเพลี้ยอ่อน) อีกข้อที่สำคัญ คือ เพลี้ยอ่อนเป็นพาหะถ่ายทอดเชื้อไวรัสมาสู่พืชปลูกได้อีกด้วยครับ
เกษตรกรสามารถพบระบาดของเพลี้ยอ่อนได้ทั้งในพืชไร่ ไม้ผล ไม้ดอกไม้ประดับ พืชผัก การจัดการเพลี้ยอ่อนบางครั้งก็มักไม่ได้ผลเท่าที่ควร ดังนั้นจึงควรใช้วิธีผสมผสานจะดีที่สุดครับ
เพลี้ยอ่อน ศัตรูพืชตัวร้ายหลากหลายสีสัน
เพลี้ยอ่อน (Aphid) เป็นแมลงศัตรูสำคัญของพืชหลายชนิด จัดอยู่ในวงศ์ (family) Aphididae อันดับ (Order) Hemiptera ทั่วโลกมีเพลี้ยอ่อน 4,000 ชนิด
ซึ่งมีประมาณ 250 ชนิด ที่เป็นศัตรูสำคัญของพืช (Blackman and Estop, 2000) ในประเทศไทยรายงานว่ามีเพลี้ยอ่อนทั้งหมด 182 ชนิด (Sirikajornjaru, 2002)
ลักษณะเพลี้ยอ่อน
เพลี้ยอ่อนเป็นแมลงขนาดเล็ก ลำตัวอ่อนนุ่มมีทั้งมีปีกและไม่มีปีก ความยาว 1.5 – 3.5 มิลลิเมตร รูปร่างไข่หรือคล้ายผลฝรั่ง ส่วนหัว อก และท้องไม่สามารถแยกออกจากกันอย่างชัดเจน
เพลี้ยอ่อนมีสีสันแตกต่างกันตั้งแต่สีเหลืองจาง เหลืองสด สีเขียว เขียวอมเหลือง เขียวเข้มจนถึงดำ สีน้ำตาลแดง สีชมพูจางและสีดำ บางชนิดมีไขหรือผงแป้งสีขาวปกคลุมบริเวณส่วนท้อง ทั้งนี้ขึ้นกับชนิดของเพลี้ยอ่อน พืชอาหารและอุณหภูมิ
การเข้าทำลายพืชของเพลี้ยอ่อน
เพลี้ยอ่อนเป็นแมลงปากดูดขนาดเล็ก เข้าทำลายพืชโดยการดูดกินน้ำเลี้ยงจากเซลล์พืชบริเวณใต้ใบ หรือส่วนอ่อน ๆ ของพืช เช่น ยอดอ่อน ตาอ่อน ใบ ดอก และผล
ทำให้เซลล์พืชบริเวณที่ถูกทำลายมีลักษณะผิดปกติ เกิดอาการใบเหลือง ใบย่น ผลบิดเบี้ยว ใบและผลที่ถูกทำลายจะแห้งและร่วงไปในที่สุด บางชนิดทำให้เกิดปม ถ้าพืชถูกทำลายรุนแรงจะทำให้ชะงักการเจริญเติบโต หรือบางครั้งทำให้ต้นตายได้
นอกจากนี้เพลี้ยอ่อนยังปล่อยของเหลวซึ่งเป็นน้ำตาลที่เหลือใช้ ผสมกับของเสียและปล่อยออกมาทางช่องขับถ่าย เรียกว่า มูลน้ำหวาน (honey dew) ซึ่งเป็นอาหารของมดและราดำ (sooty mold)
ส่งผลทำให้ราดำเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วจนปกคลุมใบและผล ใบจึงไม่สามารถสังเคราะห์แสงได้อย่างเต็มที่ ส่วนผลจะสกปรกเนื่องจากมูลน้ำหวานและราดำเช่นกัน ทำให้ไม่เป็นที่ต้องการของตลาด (ลักขณา และ ชฏาภรณ์, 2554)
นอกจากนี้ เพลี้ยอ่อนบางชนิดยังเป็นพาหะถ่ายทอดเชื้อไวรัสสาเหตุโรคพืช เช่น เพลี้ยอ่อนฝ้าย Aphis gossypii Glover เป็นพาหะนำเชื้อไวรัสสาเหตุโรคใบด่างของพืชตระกูลแตง, เพลี้ยอ่อนถั่วเหลือง Aphis glycines Matsumura เป็นพาหะนำเชื้อไวรัสสาเหตุโรคใบด่างและต้นเตี้ยแคระของถั่วเหลือง (เครือพันธุ์ และ วันเพ็ญ, 2545).
วิธีกำจัดเพลี้ยอ่อน และการป้องกัน
- ควรตัดกิ่งและใบที่พบเพลี้ยอ่อนจำนวนมากๆ ไปทำลายทิ้ง เนื่องจาก เพลี้ยอ่อนตัวเมีย สามารถออกลูกได้ (ขยายพันธุ์ได้) โดยไม่ต้องผสมพันธ์ุ
- ควรกำจัดมด ซึ่งถือเป็นพาหะสำคัญในการกระจาย และการระบาดของเพลี้ยอ่อนในแปลงปลูก
- ควรเลือกใช้สารกำจัดเพลี้ยอ่อนที่เหมาะสม เช่น สารกลุ่ม 1, สารกลุ่ม2, สารกลุ่ม 4 , สารกลุ่ม 6 , สารกลุ่ม9, สารกลุ่ม15, สารกลุ่ม 16 , สารกลุ่ม 23, สารกลุ่ม29 และ สารที่ไม่ได้จัดกลไกการออกฤทธิ์เช่น สารไวต์ออยล์หรือปิโตรเลียมออยล์ เป็นต้น