ลุมไซย (ธนนไชย)
ลุมไซย (ธนนไชย) ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Buchanania siamensis Miq. จัดเป็นพืชในสกุล Buchanania อยู่ในวงศ์มะม่วง (Anacardiaceae) ซึ่งพันธุ์พืชนี้ ทางเราจัดไว้ในกลุ่มสมุนไพร มีชื่อพ้อง คือ Buchanania pallida Pierre
ชื่อไทย
ชื่อที่เป็นทางการ หรือ ชื่อราชการของพืชชนิดนี้ มีชื่อไทยว่า ธนนไชย (อ้างอิงจากข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย; เต็ม สมิตินันท์ ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2557)
ต้นธนนไชย ยังมีชื่ออื่น ๆ ที่เป็นชื่อพื้นเมือง หรือชื่อท้องถิ่น ว่า พังพวยนก พังพวยป่า ลันไชย (ราชบุรี, ภาคใต้), รวงไซ รางไซ (อุบลราชธานี), ลังไซ (ปราจีนบุรี), ศรีธนนไชย ธนนไชย ลุมไซย (นครราชสีมา) และมีชื่อสามัญ (ภาษาอังกฤษ) ว่า -
![ต้นไม้: ลุมไซย (ธนนไชย) ลักษณะ ประโยชน์ อาหาร สมุนไพร](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifVjKeK2NOZaAXc8kNcIZ34OOJAadp2iUZuRnr8dehfQKtUXAwHXDz2Iz6x9KDJ_9NU8SvLdaMStPsbI7MjZQwEZALNaZhDCe0cMQQz_-8OSvq7Wt_y_lLV5IcTJAtKWUPEpMf9LVYfL_bQtqlgWJ2T-44zOgNE7qhp6elKJeOdpgK1hXiABBNqZC0Kg/w640-h640-rw/Buchanania-siamensis-1.jpg)
ต้นลุมไซย (ธนนไชย) ในประเทศไทยพบขึ้นตามทุ่งหญ้า ป่าผลัดใบ และป่าบุ่งป่าทาม ชอบขึ้นในที่โล่งแจ้ง บนที่ราบดินตะกอนหรือพื้นที่ดินเค็ม ที่ความสูงจากระดับน้ำทะเลไม่เกิน 200 ม.
การกระจายพันธุ์
การกระจายพันธุ์ของลุมไซย (ธนนไชย) ในไทยพบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และภาคตะวันตกตั้งแต่จังหวัดกาญจนบุรีลงมาถึงประจวบคีรีขันธ์ ต่างประเทศพบในลาว เวียดนาม และกัมพูชา
ลุมไซย (ธนนไชย) ออกดอกเดือนไหน
![ยอดอ่อน: ลุมไซย (ธนนไชย) ลักษณะ ประโยชน์ อาหาร สมุนไพร](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTNFPWEJXszi3c9_XeLEaGK2YM6LAXQK6M8YXUwM2kP-03gdE_GpRPsElLV2ZK_JPA1OxM2uyF-FxF4Eotcg8Q1Gc7VgmJxqklopNZe-EC4V8Pxo3Jll8gofyhJSTw9Zw8npcS-2xQcySCzCvRMaNRnhrDN0IShasHhi1uqTgK6qcAZbLYk92yl-3ZCQ/w560-h640-rw/Buchanania-siamensis-3.jpg)
ต้นลุมไซย (ธนนไชย) ออกดอกช่วงเดือนธันวาคม - มีนาคม ผลแก่ช่วงเดือน กุมภาพันธ์ - พฤษภาคม
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของลุมไซย (ธนนไชย)
- ลักษณะวิสัย: ไม้ต้น สูง 5-10 ม.
- ลำต้น: เปลือกแตกเป็นร่องตื้นตามยาว-แตกสะเก็ดตามยาว แตกกิ่งเป็นกระจุกรอบข้อ กิ่งอ่อนมีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาล
- ใบ: ใบเดี่ยว เรียงเวียนเป็นกระจุกแน่นช่วงปลายกิ่ง และมักจะชูตั้งขึ้น รูปไข่กลับหรือรูปใบพาย ยาว 4-8 ซม. ปลายมนหรือเว้าตื้น โคนใบสอบ ผิวใบอ่อนด้านล่างมีขนสั้น ใบแก่เกลี้ยง แผ่นใบหนา เส้นแขนงใบข้างละ 9-13 เส้น ก้านใบยาว 1-5 มม. ใบอ่อนสีน้ำตาลแดง
- ดอก: ช่อดอกแบบแยกแขนง ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ยาว 4-8 ซม. มีขนสั้นหนาแน่น ดอกขนาดเล็ก สีขาวหรืออมเหลือง ดอกบานกว้าง 3-5 มม. กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีอย่างละ 5 กลีบ
- ผล: ผลกลมเบี้ยวหรือคล้ายรูปหัวใจ กว้าง 1-1.5 ซม. แบนด้านข้างเล็กน้อย ผลอ่อนสีเขียวอ่อน เมื่อสุกเปลี่ยนเป็นสีชมพู-สีดำ
- เมล็ด: มีเมล็ดเดียว เมล็ดแข็ง
![ผล: ลุมไซย (ธนนไชย) ลักษณะ ประโยชน์ อาหาร สมุนไพร](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjXfPNI1aSHGzKff1fRrXY055w0V6gwuDlvi0EOih4fWfj_t9KV5VUbtfVdk5hJ49joUtWG9Gu5tqL4eb3u7-oCKUavFFYg57IxD30wpPftj3EwXSG6DVhZ9rhNTuJUFqChsOvDKeHl4fpNrHpvoCtx3tUJvO6HDvcKwR4wC6X_wWbkcz7hAJKjkHsAsg/w506-h640-rw/Buchanania-siamensis-2.jpg)
ประโยชน์
การใช้ประโยชน์ของลุมไซย (ธนนไชย) สามารถนำมาเป็นอาหาร โดยใช้เมล็ดและผลอ่อนกินกับปลาแดกบอง
สรรพคุณทางสมุนไพร ใช้ยางทารักษาโรคปากเปื่อย แผลร้อนในภายในปาก
การใช้ประโยชน์ในด้านก่อสร้างหรือเครืองมือ โดยใช้เนื้อไม้ทำแอกไถนา ล้อเกวียน หรือเครื่องมือการเกษตร