✓ต้นไม้: เหน่ง, ขี้กะลุ่ย (พรมคต) ลักษณะ สรรพคุณทางสมุนไพร?
เหน่ง, ขี้กะลุ่ย (พรมคต)
ชื่อวิทยาศาสตร์ (ชื่อพฤกษศาสตร์)
เหน่ง (พรมคต) ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Homalium caryophyllaceum (Zoll. & Moritzi) Benth. จัดเป็นพืชในสกุล Homalium อยู่ในวงศ์สนุ่น (Salicaceae) ซึ่งพันธุ์พืชนี้ ทางเราจัดไว้ในกลุ่มสมุนไพร
ชื่อพ้อง (Synonyms)
- Blakwellia caryophyllacea Zoll. & Moritzi
- Blakwellia longiflora Miq.
- Cordylanthus frutescens Blume
- Homalium cordylanthus Benth.
- Homalium frutescens (Blume) Warb.
- Homalium hosei Merr.
- Homalium obovale Miq.
- Homalium sumatrana Miq.
นิเวศวิทยา
ต้นเหน่ง (พรมคต) ในประเทศไทยพบขึ้นในที่โล่งแจ้ง ชายป่า หรือริมน้ำ ในเขตที่ราบน้ำท่วมถึง และในป่าบุ่งป่าทาม ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลไม่เกิน 200 ม.
ชื่อไทย
ชื่อที่เป็นทางการ หรือ ชื่อราชการของพืชชนิดนี้ มีชื่อไทยว่า พรมคต (อ้างอิงจากข้อมูลชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย; เต็ม สมิตินันท์ ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2557)
ต้นพรมคต มีชื่อสามัญ (ภาษาอังกฤษ) ว่า - และยังมีชื่ออื่น ๆ ที่เป็นชื่อพื้นเมือง หรือชื่อท้องถิ่น ว่า เหน่ง แหนง (ภาคใต้), พรมคต (ตราด), ขี้กะลุ่ย (อ.กันทรารมย์ ศรีสะเกษ), ขี้โคย (อ.เมือง ยโสธร), ดูกทาม (อ.บ้านดุง อุดรธานี), ผีหมอบ (อ.เจริญศิลป์ สกลนคร)
การกระจายพันธุ์
การกระจายพันธุ์ของเหน่ง (พรมคต) ในไทยพบกระจายพันธุ์กว้าง แต่ค่อนข้างหายาก พบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคใต้ และจังหวัดตราด ต่างประเทศพบในลาว กัมพูชา เวียดนามตอนใต้ คาบสมุทรมาเลเซีย เกาะบอร์เนียว และเกาะชวา
เหน่ง (พรมคต) ออกดอกเดือนไหน
ต้นเหน่ง (พรมคต)ออกดอกช่วงเดือนกรกฎาคม - กันยายน
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของเหน่ง (พรมคต)
- ลักษณะวิสัย: ไม้ต้น สูง 5-15 ม.
- ลำต้น: เปลือกเรียบหรือแตกเป็นสะก็ด ตามกิ่งอ่อน ก้านใบ และใบมีขนสั้นประปราย-เกลี้ยง
- ใบ: ใบเดี่ยว เรียงสลับระนาบเดียว รูปรี หรือรูปขอบขนาน ยาว 8-17 ซม. ปลายใบแหลม-เรียวแหลม ขอบใบจักฟันเลื่อย และมีจุดต่อม 1 จุดที่ปลายฟันเลื่อยแต่ละซี่ โคนใบมน-แหลม ผิวใบด้านบนมันเงา มีเส้นแขนงใบข้างละ 7-10 เส้น ก้านใบยาว 0.5-1 ซม.
- ดอก: ช่อดอกแบบกระจะ ออกตามซอกใบ ยาว 5-15 ซม. มีขนสั้น มีดอกย่อย 3 ดอก/กระจุก ก้านดอกย่อยยาว 1-2 มม. ฐานรองดอกและโคนกลีบเลี้ยงเป็นรูปกรวย ยาวถึง 6 มม. (ดูคล้ายก้านดอกย่อย) กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีอย่างละ 5-7 กลีบ มีขนาดและรูปร่างเหมือนกัน สีขาวอมเขียว รูปใบหอก ยาว 2-2.5 มม. มีเกสรเพศผู้ติดเป็นกระจุกๆ ละ 3-4 เกสร และติดตรงข้ามกลีบดอก ที่โคนเกสรมีต่อมสีเหลือง 5-7 ต่อม
- ผล: ผล ไม่มีข้อมูล
ประโยชน์
การใช้ประโยชน์ของเหน่ง (พรมคต) สามารถนำมาเป็นสมุนไพร แก่น แช่น้ำดื่ม ขับเสลด แก้ไอ และการใช้ประโยชน์ในด้านอื่น เนื้อไม้แข็งแรง ใช้ในงานก่อสร้าง ทำเสาเถียงนา มอดไม่กิน และไม้ทำฟืนหรือเผาถ่าน