ผีเสื้ออัปสรเส้นรัศมี และ ผีเสื้อปิกาโซ ผีเสื้อกลางคืน ลายสีสวย..
เมื่อกล่าวถึงผีเสื้อกลางคืน ภาพจำของผู้คนส่วนมากมักนึกถึงผีเสื้อที่ไม่มีสีสันหรือไม่มีลวดลายที่สวยงานประดับอยู่บนปีก ดังเช่นที่พบในผีเสื้อกลางคืนส่วนมากในวงศ์ผีเสื้อหนอนกระทู้ (Family Noctuidae) ซึ่งเป็นผีเสื้อกลางคืนขนาดเล็กที่มักเป็นศัตรูพืช
แต่ในความจริงแล้วนั้นยังมีผีเสื้ออีกหลายชนิดในวงศ์ผีเสื้อหนอนกระทู้นี้ ที่มีสีสันและลวดลายโดดเด่นสวยงาม ในบทความครั้งนี้ผู้เขียนจึงขอแนะนำและกล่าวถึงผีเสื้อสองชนิดในวงศ์นี้ที่น่าสนใจ มีลักษณะที่โดดเด่นกว่าผีเสื้อชนิดอื่นๆ ในกลุ่มเดียวกันได้แก่ "ผีเสื้ออัปสรเส้นรัศมี" และ "ผีเสื้อปิกาโซ"
ผีเสื้ออัปสรเส้นรัศมี
โดย “ผีเสื้ออัปสรเส้นรัศมี” ชื่อวิทยาศาสตร์ Apsarasa radians (Westwood, 1848) อยู่ในวงศ์ย่อย Noctuinae สกุล Apsarasa Moore, 1867 มีชื่อสามัญว่า "Radiating Owlet"
เนื่องจากลักษณะของลวดลายในปีกคู่หน้า มีลวดลายคล้ายเส้นรัศมีแผ่ออกจากแถบสีเข้มตรงกลางปีกไปยังส่วนของขอบปีก จึงเป็นที่มาของชื่อชนิด "radians" และชื่อสกุล "Apsarasa" มีรากศัพท์มาจากคำว่า “Apsaras” หรือ “Apsara” ที่หมายถึง นางอัปสร หรือ นางอัปสรา ซึ่งเป็นนางสวรรค์ประเภทหนึ่งตามเทวคติและวัฒนธรรมร่วมในภูมิภาคอินเดียรวมถึงภูมิภาคอุษาคเนย์
ดังที่สามารถพบเห็นได้เป็นรูปสลักภายในบริเวณพื้นที่เทวาลัย จึงเป็นที่มาของชื่อสามัญนี้ ซึ่งสามารถเปรียบผีเสื้อชนิดนี้ว่ามีความงดงามดั่งนางอัปสรที่อาศัยอยู่บนสวรรค์
ผีเสื้อปิกาโซ
ในขณะที่ "ผีเสื้อปิกาโซ" ชื่อวิทยาศาสตร์ Baorisa hieroglyphica Moore, 1882 อยู่ในวงศ์ย่อย Pantheinae สกุล Baorisa Moore, 1882 มีชื่อสามัญว่า "Picasso Moth"
เนื่องจากลักษณะของลวดลายของปีกคู่หน้า มีลวดลายสวยงามคล้ายลายเส้นภาพจิตรกรรมที่รังสรรค์โดยศิลปินเอกของโลกชาวสเปนผู้ล่วงลับ "ปาโบล รุยซ์ ปิกาโซ (Pablo Ruiz Picasso)"
อย่างไรก็ตามผู้ที่ตั้งชื่อวิทยาศาสตร์ของผีเสื้อชนิดนี้ คือ Frederick Moore มีความเห็นว่า ลวดลายบริเวณปีกคู่หน้านี้มีลักษณะคล้ายคลึงกับอักขระอียิปต์โบราณ (hieroglyphics) จึงเป็นที่มาของชื่อชนิด "hieroglyphica"
ผีเสื้อทั้งสองชนิดนี้มีลักษณะเพศผู้และเพศเมียใกล้เคียงกันในแต่ละชนิดและเป็นที่น่าสนใจว่าผีเสื้อทั้งสองชนิดนี้มีลักษณะของถิ่นที่อยู่อาศัยที่คล้ายคลึงกัน โดยพบอาศัยในป่าดิบชื้นทั่วประเทศไทย ในบริเวณพื้นที่ลุ่มต่ำจนถึงพื้นที่ในระดับความสูงประมาณ1,800 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง
แต่ผีเสื้ออัปสรเส้นรัศมีมักพบได้บ่อยกว่าผีเสื้อปิกาโซ เนื่องจากผีเสื้อปิกาโซมักพบในพื้นที่ระดับสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางมากกว่าผีเสื้ออัปสรเส้นรัศมี
และแม้ว่าจะสามารถพบผีเสื้อทั้งสองชนิดนี้ได้เกือบทั่วทุกภูมิภาคในประเทศไทย แต่ไม่มีรายงานการพบในพื้นที่ภาคกลางบริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา
หนังสือ ผีเสื้อแสนสวย (หนังสือความรู้) »